Tüm Yönleriyle Stok Fotoğrafçılığı

Barış Önal

 Gelişen teknoloji ile hızlanan bilgi akışı, hızlı içerik üretimini gerektirirken yeni ihtiyaçlar doğuruyor elbette. Bu ihtiyaçlar yeni meslek alanları olarak karşımıza çıkıyor. Bunlardan birisi de stok fotoğrafçılığı.

Bilginin çok hızlı tüketildiği günümüzde aynı oranda hızlı ve düşük maliyetli üretime katkı sağlamak için doğan bu iş kolunun tüm dünyada kabul gördüğü aşikar. 2008 yılından bu yana iStockphoto.com ‘da içinde bulunduğum, uzaktan bakıldığında bol kazançlı, belki biraz kolay ya da çok eğlenceli görünen stok fotoğrafçılığını tüm yönleriyle aktarmaya çalışacağım sizlere.

Ticari Kaygı ve Sanat Sorunsalı

Öncelikle sanat çevrelerince biraz itilip kakılan, ötelenen bir alan olduğunu söylemem gerekiyor. Stok fotoğrafçılığı, moda fotoğrafçılığı ile aynı kaderi paylaşıyor bu yönden. Aslına bakarsanız işin doğasında fabrikasyon üretim ve ticari kaygı olduğundan dolayı bu algı oluşturuyor. Oysa işin içine girince, üretim ve fikir aşamalarında kreativitenin bulunmadığı stok fotoğraflarına rağbet olmadığını görüyorsunuz. Hatta iStockphoto gibi kaliteye yüksek önem veren bir çok stok fotoğraf sitesi bu tür içerikleri “ihtiyacımız bulunmuyor” diyerek reddediyor.  Diğer yandan sanat olarak adlandırılıp adlandırılmaması çok da önemli değil, neticede burada bir gerçek var ki  o da ; “bir stok fotoğrafını iyi yapan, ne kadar kazandırdığıdır.”

Haydi Başlayalım

Bu işi yapmaya karar verdiyseniz ve bu yazıyı okuyorsanız ya yaptığınız işten sıkılmışsınızdır ve boş zamanınız vardır ya da kazancınızı arttıracak alternatif yöntemler arıyorsunuzdur ve boş zamanınız vardır.  Her iki opsiyonda da “zaman” kriterini kullandım çünkü bu işe gerçekten zaman ayırmak gerekiyor.

Üç günde bir TV izleyeceğiniz zamanı fotoğraf çekmek için ayırarak stok fotoğrafçılığı yapmayı planlıyorsanız yüksek ihtimalle girişiminiz hüsranla sonuçlanacaktır. Düzenli bir çalışma ikinci bir mesai olarak görmeniz gerekiyor bu işi.  Başlangıç için haftasonları 2 tam gün ve her gün düzenli olarak 4 saat blok çalışmanızı öneririm. Hem motivasyonunuzu yüksek tutacaktır hem de vaktinizi ayırdığınız için bu işe yüklediğiniz değeri arttıracaktır. Üretiminizi belirli bir düzene otrurttuktan sonra bu saatlerde esnemeler yapabilirsiniz elbette.

Önünüzdeki süreçte size bazı yetiler gerekecek. Bunlar mühendislik, yaratıcılık, sabır ve ticari zeka. Bu üç konudan herhangi birisinde kendnizi yetersiz görüyorsanız geliştirmeye başlayabilirsiniz.

Teknik Ekipman, Yatırım ve Başlangıç Süreci

Stok fotoğrafçılığına girişte en zor aksiyon aşaması herhalde herkes için ekipmandır. Muhtemelen “şuralarda bir fotoğraf makinesi olacaktı bi’ onunla deneyeyim” ya da “bir arkadaşımda vardı bakayım bi’ deneyeyim, tutarsa gider iyisini alırım” diyorsunuzdur.

Açık söylüyorum ki büyük bir yanılgııya düşüyorsunuz. Stok fotoğrafçılığına başlamak için benden destek isteyen arkadaşlarımdan, bu şekilde yola çıkanların tamamının girişimi başarısız sonuçlandı.

Ben bu konuda kendimden örnek vermek istiyorum.  Biraz eğlenceli bir giriş olmuştu benimkisi.  Ucuzuna kaçmak istediğim her konu bana daha pahalıya mâl oldu aslında.

2008 yılında bu işe başlarken gözümü kapattım ve kendime ilk fotoğraf makinem olan Canon 400D’yi aldım. O zaman için düşündüğümde bu iş için yatırdığım en yüksek maliyetti bu. Kit lensinin kalitesiz olduğunu duyunca tekrar gözümü kapatıtm bir de Sigma 50mm Macro Lens aldım. Aslında tam bir ticari işletme gibi bu işe yatırım yapmış oldum. Işıklandırma konusunu ucuza mâl etmek amacıyla kendi çabalarımla sürekli ışık kaynakları ve softboxlar yaptım. Ancak 4 ay sonra anladım ki toplamda üç paraflash parasına mâl ettim bu ışık ekipmanlarını  ve gidip 4 adet paraflash ve softbox aldım.

Bu yüzden tavsiyem, bu işin mutlaka bir yatırım maliyeti ayırın. DSLR fotoğraf makinesi, iyi bir lens, paraflash ve softboxlar doğru bir başlangıç olacaktır. Tecrübeyle sabittir.

Stüdyo İçin Mekan Seçimi

Tebrikler, ekipman temininizle birlikte şimdi yeni bir probleminiz doğdu. Evde bunları nereye koyacaksınız?

Çalışacağınız mekanın rahatlığı ve genişliği motivasyonunuza direkt etkilidir. Rahatsız bir çalışma ortamından çabuk sıkılabilirsiniz. Bu yüzden mutlaka evde güzel ve rahat bir alanı ayırmanızı öneririm.  Dikkatinizi dağıtacak ses vs. olmayan, sıcak/soğuk sıkıntısı çekmeyeceğniz bir alan doğru bir seçim olacaktır.

Bu konuda, eğer evliyseniz eşinizi salon takımlarını köşeye çekerek evde yer açmaya iknaya başlayabilirsiniz. Ya da bu iş için ayıracağınız boş bir hobi odanız varsa kendinizi şanslı hissedebilirsiniz.

Üretim Süreci: Tek Kişilik Fabrika

Ekipmanlarınız hazır, evde bunun için bir yer ayırdınız, zaman da yarattınız ve artık üretim için hazırsınız. Ne fotoğrafı çekeceksiniz?

Eminim bir çok kişi gibi ilk stok fotoğrafı denemeniz evde bir biblo, saat gibi bir obje olmuştur.

Stok fotoğraf çekip satabileceğiniz onlarca site vardır. Bunlardan kendinize en uygun olanını (kâr marjı, beklenen kalite vb.) seçip öncelikli olarak bir kullanıcı hesabı oluşturmanız gerekmekte. Aralarında en zorlayıcı prosedürlere sahip olan ve yüksek kalite beklentisi olanı iStockphoto’dur ki uzun vadede en büyük kâr marjını da vaad eder.

Stok sitesinin kayıt sürecini tamamladıktan sonra test süreci başlar. Bu süreç sizin için ilk eleme sınavı gibidir.  Verilen bilgllendirme makalelerini çok iyi okuyup anlamanız gerekmektedir. Çoktan seçmeli testinizi tamamladığınızda bir sonraki aşama üç örnek fotoğraf testine geçersiniz. Bu konuda amaç hem “inspector” diye tabir edilen ve gönderdiğiniz fotoğrafları inceleyen kişilerin sizin fotoğrafçılığınızla ilgili ön bilgi edinmesini sağlamaktır hem de sizi en iyisine zorlamaktır.

Üç örnek fotoğraf süreci çoğu insan için sancılı geçer, bu işe kalkışanların çoğu bu aşamada elenerek hobi olarak devam ederler. En çok düşülen yanlış ise yazılı testi geçtikten sonra heyecanla dayanamayıp aynı gün gönderilen kötü fotoğraflardır. Bu konuda gerçekten sabırlı olmalısınız.

O yüzden bu testi gereğinden fazla ciddiye almak gerekir. iStockphoto özelinde konuşmam gerekirse, bundan 2 yıl öncesine kadar gönderilen üç fotoğrafın içinden bazılarını reddederken şimdi herhangi bir fotoğrafta bulunan sorun sebebiyle üç fotoğrafınızı da reddediyor ve bambaşka üç fotoğraf göndermenizi istiyor. Bu da giriş sürecini zorlaştıran bir uygulama doğal olarak. Sizlere tavsiyem, üç fotoğrafı aynı günde hazırlamayın. Güzel fikir her zaman kazandırıyor. Bu yüzden sakin davranıp en güzel üç fotoğrafınızı oluşturmak en iyisi olacaktır.

Artık Stok Fotoğrafçısı Oldunuz

Gönderdiğiniz örnekler de onaylandı, artık anlı şanlı bir stok fotoğrafçısı oldunuz. Haydi, para sayma makinenizi edinin. Tabii ki şaka. Şunu söyleyebilirim ki bundan sonra, gün içinde kendinizi stok fotoğraf fikirlerini düşünürken bulmuyorsanız başarısızlık yine çok yakındır. Toplantılarda, çalışırken, trafikteyken, yemek yerken sürekli çevrenizdeki görselleri incelerken buluyorsanız kendinizi ya da bir mağazanın önünden geçerken “bundan harika stok fotoğraf objesi olur” diyorsanız doğru yoldasınız.

Seçici algıdan dolayı bugüne kadar farketmediğiniz ancak size dayatılan reklam, dergi, internet gibi mecralarda stok fotoğraflar kullanıldığını farkedeceksiniz. Çeşitli konu başlıkları için farklı fotoğraf fikirleri oluşmaya başlayacak ve bu noktada fikirlerinizi not almanızı öneririm. Bir gün çok cazip gelen bir fikrin ertesi gün çok saçma olduğuna karar verebiliyor insan. Her fikri küçük küçük not edin ve bir iki gün üzerinde düşünün.

Çekmek istediğiniz fotoğraf konseptinin genel hatlarını oluşturun ve kullanacağınız objeleri temin edin. Objelerdeki kalite konusunda obsesif davranmanızı öneririm. Çünkü çıplak gözle “harika” olarak tanımladığınız objeleri stüdyoya soktuğunuzda yüzlerce ayıbını görebiliyorsunuz.

Konsept oluştururken çok aşırı detaya girmeyin. Çünkü zaten stüdyoya girdiğinizde doğaçlama yaparken bulacaksınız kendinizi. Ana fikre sadık kalarak farklı objelerle aklınızdaki fikri vermek için denemeler yapacaksınız zaten.

Peki ama Hangi Fotoğraf Çok Satar?

Burada amacınız “konuşan fotoğraf” çekmek olmalıdır. Stok fotoğrafındaki başarıyı tabir edebileceğim en iyi kelime grubu budur. Konuşan fotoğraf gerçekten çok talep görür.

Bu konuda ters mühendislik yapın ve dergileri inceleyin. Varsa sanat yönetmeni arkadaşlarınızı çalışırken izleyin. Tam bir tüccar gibi düşünmeniz gerekecek bu süreçte. Tüm stok fotoğrafların bir ana başlığı özetlediğini göreceksiniz.

Diğer yandan fotoğrafın başarısını belirleyen bir diğer önemli konuda “birden fazla konuya hitap etmesi” olayıdır. Eğer çektiğiniz fotoğraf bir kaç sektör tarafından kullanılabilir anlamlar taşıyorsa bu demek oluyor ki aslında o fotoğrafınız iki ya da üç fotoğraf gücündedir.

Şüphesiz ki stok konusunda en çok fotoğraf tüketiminin olduğunu sektörlerin başında sağlık, turizm ve iş dünyası geliyor. Bu sizin için iki anlam taşıyor;

1-    Bu alanlarda çektiğiniz fotoğrafların satınalınma oranı çok yüksek.

2-    En büyük rekabet bu alanlarda yaşanıyor.

Bu yüzden, alternatif sektörlere yaratıcı fotoğraf fikirleri düşünürken diğer yandan bu üç büyük sektöre de üretim yapmalısınız.

Üretim sırasında kendinizi tek kişilik fabrika gibi nitelendirmelisiniz. Çünkü üretim süreciniz aslında birden fazla departmandan oluşuyor.

Kreatif fikir > Fotoğraf çekimi > Post prodüksiyon > Stok yönetimi ve anahtar kelimeler

Evet, siz aslında stok fotoğrafı çekerken en basit deyimle dört farklı insanın yapacağı işi yapıyorsunuz. Bu dört işin tamamı ayrı disiplinler gerektiriyor. Yazımın başında belirttiğim yetiler işte burada devreye giriyor.

Kreatif Fikir: Bu konu az önce yukarda belirttiğim gibi sürekli gözlem ve yaratıcılık gerektiriyor. Söylemek istediğiniz şeyi en az obje kullanarak en iyi şekilde nasıl söyleyeceğinizi belirlemelisiniz. Hem yaratıcı hem ticari düşünmeniz gerekmekte.

Fotoğraf Çekimi: Bu süreçte stüdyoya girdiğinizde fotoğrafçı kimliğinize bürünmelisiniz. Işık, renk, açı, denge gibi oldukça fazla konuya hakim olmalısınız.

Post Prodüksiyon: Burada da çektğiniz fotoğrafları işlerken son derece detaycı davranmanız gerekiyor. Fotoğraf düzenleme programına tam hakimiyet sağlamalısınız. Ne kadar seri ve kaliteli iş çıkarırsanız, fabrikanız yani stok hesabınız o kadar çok kazanır.

Stok Yönetimi: Bu aşama da diğer alanlara göre biraz daha yöneticilik gerektiren aşamadır. Doğru fotoğraflara doğru anahtar kelimeleri seçmek, fotoğrafların siteye yüklenmesi, onay süreçlerinin takibi gibi işleri yapıyor olacaksınız.

Bu dört aşamayı dört kişilik ekip gibi düşündüğünüzde, bu ekip ne kadar düzenli, disiplinli ve uyumlu çalışırsa, başarıya o kadar hızlı gidersiniz.

F5 Sendromu ve İlk Satış

Arkadaşlarla aramızda adlandırdığımız F5 sendromu hepimizde gözlemlendi. Gün boyu arada profilinize girip F5’e basarak satış yapıp yapmadığınıza bakıyorsunuz. Hatta öyle bir an geliyor ki artık bunu istemsizce yaparken buluyorsunuz kendinizi.

İlk satış her zaman çok özeldir ve takibi satışlar hep tutarlı olur. İlk ay 3 dolarlık satış yaptığınızda “bozdurup bozdurup harcayayım” şakasını yapabilirsiniz kendinize. Ancak yılmayıp sabırla devam ettiğinizde göreceksiniz ki bir  yılın ardından maaşınızın üzerinde gelir elde ediyorsunuz. Artık istifa edebilirsiniz.