Emre Ogan ile Tanıtım ve Stok Fotoğrafçılığa Dair Bir Söyleşi

Emre Ogan 

Fotoğraf: Yanick Delafoge

Fotoğrafa ilgisi ortaokul yıllarında başlayan Ogan, ilk sergisini 1972 yılında okulu Saint Joseph lisesinde açmış ,1975 yılında fotoğraf sanatçısı Gültekin Çizgen in atölyesinde önce  karanlık oda şefliği daha sonra da çekim asistanlığı yapmıştır. 1977 yılında profesyonel tanıtım fotoğrafçısı olarak reklam sektöründe kendi atölyesinde hizmet vermeye başlamıştır. Ağırlıkla yurt içi ve dışı mimari ve sanayi dallarında calışmıştır. 1998 de merkezi Newyork da bulunan GPA (Global Photographers Assignment) ile sözleşmeli fotografçı olarak çalışmaya başlamış ve bu kanalla USA nin önde gelen sanayi kuruluşlarına yurt dışında ve içinde çekimler yapmış,halen de devam etmektedir. NBA in Türkiye'deki organizasyonlarında sözleşmeli fotoğrafçısıdır. 2006 yılında İstockphoto ile stok fotoğrafçılığına başlamış ve şu anda Getty Images ve Istockphoto exclusive fotoğrafçısıdır. Halen Türkiye'nin önde gelen kuruluşlarına profesyonel tanıtım fotoğrafları çekmektedir. Çeşitli fotoğrafçılık dallarında workshoplar düzenlemekte ve ayrıca İstanbul da kişiye özel fotograf eğitimleri vermektedir. Sokak fotoğrafçılığı konusunda blogunda her gün “One Photo a Day” adı altında fotoğraflarını paylaşmaktadır. Halen çalışmalarına Istanbul'daki atölyesinde devam etmektedir. (www.ogan.com )

Fotoğraf: Emre Ogan

Fotoğrafçılığa başlama ve tanıtım fotoğrafçılığını seçme sürecinden kısaca bahseder misiniz?

Orta okulda sokak fotoğrafçılığı ile başladım, ilk sergimi lise 1 de açtım ve daha sonra Liseler arası bir fotoğraf yarışmasında birinci oldum (soldaki fotoğraf). O yarışmanın jüri üyeleri arasında Ara Güler, Ersin Alok, Burçak Evren ve Gültekin Çizgen vardı. Bu yarışmadan sonra Gültekin Çizgen bana asistanlık teklif etmişti. Gültekin Çizgen’in yanında çalışmam ve O’nun da sanayi ve mimari alanında çalışması, endüstri ve tanıtım fotoğrafçılığını seçmemde önemli bir etken olmuştur.

Uzun yıllar tanıtım fotoğrafçılığı yaptıktan sonra stok fotoğrafçılığa geçiş süreci nasıl gelişti? Tanıtım fotoğrafçılığı ile stok fotoğrafın benzer yanları var mı?

Tanıtım fotoğrafçılığından stok fotoğrafçılığa geçişim fotoğrafçı bir arkadaşımın tavsiyesi ile oldu. iStock sitesine üye oldum fakat başlarda pek ciddiye almadığım için fotoğraf yüklemedim. Daha sonra aynı arkadaş tekrar bu stok sitelerini takip etmemi hatırlatınca merak edip daha derinlemesine incelediğimde ilgimi çekti ve boş zamanlarımda çektiğim fotoğrafları  yükleyerek başladım.

Tanıtım fotoğrafçılığı yaparken fotoğraflar ticari amaçla çekiliyor ve sonuçta bu görseller kullanılarak bir ürünün reklamı yapılıyor. Aynı şekilde stok fotoğraf da firmaların pazarlama ve reklam alanındaki fotoğraf ihtiyacını daha makul fiyata karşılıyor. Özet olarak ikisi de aynı şey ama birisi pahalı, diğeri daha ucuz. Firmaların stok fotoğraftaki diğer bir avantajı ise ihtiyacı olan fotoğrafı çok kısa sürede seçip kullanabiliyor olmaları diyebiliriz.

Fotoğraf: Emre Ogan

Bir stok fotoğrafçının mesaisi nasıl olur? Çalışmalarınızı hazırlarken belli bir programa göre mi hareket ediyorsunuz?

Stok fotoğrafçılığının belirli bir mesaisi yok, sanırım en büyük avantajı da bağımsız olarak istediğin konsept, kadraj, konu ve zamanda fotoğraf çekebiliyorsun. Bir ajansın, müşterinin ya da art direktörün yönlendirmesine bağlı olmaksızın istediğin süre içerisinde serbest çalışabiliyorsun. Eğer sadece stok fotoğrafçılığı ile uğraşıyorsan tabiî ki biraz daha bilinçli ve programlı prodüksiyonlar yaparak çalışmak gerektiğine inanıyorum.

Türkiye’de stok fotoğraf kullanımı hakkında düşünceleriniz nedir, eskiye göre bir artış var mı?

Oldukça yoğun kullanılıyor, bunun nedeni ise önceki soruda da belirttiğim gibi stok fotoğraf maliyetinin daha düşük ve çok fazla alternatifi olması diyebilirim.

Stok fotoğrafta en çok gelir getiren işler model olan kareler midir? Stok fotoğrafa başladığınızda model bulma konusunda sıkıntılar yaşadınız mı?

Fotoğraf: Emre Ogan

Stok fotoğrafta en çok gelir getiren fotoğraflar modelli olanlar ya da olmayanlardır diyemeyiz. Tabi’i ki en çok çekilen işler modelli olanlardır fakat birine göre o model çok güzel olabilir, başkasına göre de o konsept güzel olmayabilir. Zevkler ve algılar göreceli olduğu için modelli fotoğraf çok satacaktır diyemeyiz. Ama tabi modelli fotoğraf diğerlerine göre çok daha fazla kullanıldığı için satın alınma şansı yüksektir diyebiliriz.

Stok fotoğraf çekimi için model bulma konusunda başka bir sistemle çalıştım. Profesyonel modeller yerine modelliğe yeni adım atan ve portfolyoya ihtiyacı olan modellerin fotoğraflarını çektim. Çünkü stok fotoğrafta yaptığınız bir prodüksiyonun karşılığını maddi olarak alıp alamayacağınızı önceden kestiremiyorsunuz ve bu da sizi büyük bir prodüksiyon yapmanıza engel oluyor.

Stok sitelerinin fotoğrafları kabul etme kriterleri nedir? Gönderilen işlerde netlik dışında kompozisyon, altın oran gibi temel kuralları dikkate alıyorlar mı?

Fotoğraf: Emre Ogan

Bu konuda İstock  ve Getty İmage hakkında yorum yapabilirim. iStok diğer stok sitelerine göre teknik anlamda en ciddi kontrol ve elemeyi yapan bir ajanstır. Bu sitelerdeki fotoğrafların profesyonel anlamda ticari amaçlarla kullanılacağı için çok temiz ve kaliteli olması gerekiyor. Altın kural gibi kurallar geçerli değil ki zaten ticari olmayan fotoğrafta da buna karşıyım. Mesela bir odanın fotoğrafını iki kişi de altın kurala göre çektiğinde o iki karenin de birbirinden farkı kalmamış oluyor. Bunu tamamen kuralsız gelişi güzel bir fotoğraf çekilebilir anlamında söylemiyorum. Tabiî ki belli bir estetik çerçeve içerisinde ve albeni yaratacak şekilde çekilmelidir. Stok fotoğraf çekimindeki en önemli püf nokta ise şudur; fotoğrafçı gibi değil art direktör gibi düşün ve ona göre konsept oluşturarak çekim yap, bu işin mantığı budur diyebilirim. Çünkü burada siz bitmiş bir fotoğraf satmıyorsunuz, ihtiyacı olan kişi sizin çektiğiniz kareyi yan malzeme olarak kullanacağı için o kişinin görseliniz üzerinde neler yapabileceğini düşünmeniz gerekir ve stok fotoğraf işine bundan dolayı bir art direktör gözüyle bakmak gerekir.

Stok fotoğrafçılığa başlayacak olan veya bu konuda henüz acemi olan fotoğrafçılar nelere dikkat etmeli? Başlangıç aşamasında tek bir alana yönelip (örneğin yemek) o konseptte uzmanlaşmak mı ya da çok farklı konseptlerde fotoğraflar çekmek mi gerekir?

Fotoğraf: Emre Ogan

Başlangıç aşamasında tek bir konu üzerine yoğunlaşıp, misal iyi bir yemek fotoğrafıyla diğer fotoğrafçıların arasından sıyrılıp ön sıralara çıkılabilirse başarılı olunabilir ama sizin albenisi olan ve çok hit alan bir ya da iki fotoğrafınız yoksa tek bir alana yönlendiğinizde sadece o alanda arama yapanların fotoğrafçısı olursunuz. Farklı alanlarda çalışmalarınızın olması durumunda ise aramalarda çıkma şansınız daha çok artar, bu da fotoğraflarınızın görülme dolayısıyla da satılma olasılığını diğer yönteme göre daha fazla arttırabilir. Benim tavsiyem öncelikle farklı birçok konuda çalışmaktır, zamanla geliştikçe tek bir alanda çalışabilinir.

Aramalarda öne çıkma konusunda ne gibi tavsiyeleriniz olur?

Fotoğraf arayan kişi aradığı konuya ait farklı ingilizce kelimeler kullanabilir, bundan dolayı fotoğrafların etiketlenmesi çok önemlidir. Çektiğiniz konu ile ilgili doğru ve etkili kelimeleri kullanmak ve en önemlisi konuyla ilgili olmayan etiketleme yapmamak gerekir. Kelimeleri seçerken sizin bildiğiniz değil bizim fotoğrafta gördüğümüz önemlidir.Hatta bu konuyla ilgili bir anım da var, bir fotoğrafıma yanlış bir etiketleme yapmışım ve bu görsel Amerika’dan bir müşterinin aramasında aradığı konudan alakasız olarak üst sıralarda karşına çıktığı için kendisinden uyarı maili almıştım.

Fotoğraf: Emre Ogan

Meslek hayatınız boyunca unutamadığınız anılarınız var mı?

Meslek hayatımda tabiî ki çok anım var ama benim için özel yeri olan 2 fotograf ustasıyla olan anılarımdan bahsedeyim.

Lise birinci sınıfta açtığım ilk serginin ziyaretçi defterine İsa Çelik’in gezip çok güzel bir yorum yazması ve benim o sırada orada olmamam unutamadığım anılardan biridir ,ilerleyen yıllarda tanışıp iyi dost olduğumuzu da eklemeliyim.

Bir diğeri de 1973 yılında Boğaziçi köprüsünün açılışında fotoğraf çekerken birden bire üzerinde üç adet Leica makine ile (her makinayı ayrı bir dergi veya ajans için kullanırdı)  fotoğraf çeken Ara Güler’i görünce açılışı bırakıp Ara Güler’i fotoğraflamıştım. Dört-beş ay önce arşivde fotoğraf ararken bu bahsettiğim fotoğrafların negatiflerini buldum, kendisine de bundan bahsedince çok sevindi ve benden fotoğrafları isteyip bana da imzalı bir fotoğrafını hediye etti.

Stok fotoğrafçılık veya reklam fotoğrafçılığı özelinde workshoplar düzenliyor musunuz?

Evet, İzmir Photoworld ve Foto Film Sanat Merkezinde çeşitli zamanlarda kurslar ve bunların dışında kişiye özel dersler veriyorum.

Dünyada veya Türkiye’de beğendiğiniz fotoğrafçılar var mı?

Fotograflarıyla,fotoğrafı sevmemde önemli yeri olan Ara Güler diyebilirim.

Stok çekimler veya tanıtım fotoğrafları dışında sergi veya fotoğraf kitabı hazırlamak amacıyla yapmayı planladığınız projeleriniz var mı?

Sokak fotoğrafçılığı üzerine bir sergi düzenleyip olabilirse de bu serginin kitabını yayımlamayı düşünüyorum. Bunun dışında keyif amaçlı açtığım ve her gün bir tane sokak fotoğrafı yayınladığım fotoğraf blogum var. (www.emreogan.com)